In de titel van dit boekje zit een
oxymoron verborgen, zoiets als "Het genie was zwak begaafd" Een oxymoron
trekt altijd de aandacht. De Relativiteitstheorie is namelijk niet eenvoudig,
ook niet als je je beperkt tot de Speciale Relativiteitstheorie. Iedereen die
denkt de geïnteresseerde leek met een flink pakket wiskunde in zijn middelbare
schooldiploma even in een boekje van ruim 100 bladzijden en wat grafieken de
theorie te kunnen laten begrijpen, doet aan zelfbedrog.
Het is overigens een prettig ogend boekje
met een lovend voorwoord van Nobelprijswinnaar Gerard 't Hooft, maar de belofte
van eenvoud kan niet worden waargemaakt omdat voor het begrijpen van dit boekje
men de Speciale Relativiteitstheorie al aardig onder de knie moet hebben. Maar
dan is het een nuttige en leuke aanvulling omdat de theorie geheel vanuit een
meetkundig invalshoek wordt benaderd. Daarmee komt bijvoorbeeld de formule voor
het optellen van snelheden volgens Einstein mooi tot zijn recht en vooral de
afleiding van de Lorentztransformatie wordt op een bijzonder elegante manier uit
de doeken gedaan.
Kennis van zaken is echter nodig om je niet
in de war te laten brengen door een flink aantal storende fouten en
slordigheden, vooral in de grafieken (waar het juist om begonnen was) en de
universiteitstaal in de teksten. De uitleg van de diagrammen schiet zo hier en
daar te kort, zoals bij het ruimte–tijd diagram, waarin een tennisbal een pad
(blz. 14) zou afleggen: teken dat pad er dan ook in. Ook een zin zoals op blz. 24
": … de mechanica van Newton en het elektromagnetisme …..van Maxwell ..
blijken er voor verschillende waarnemers juist niet hetzelfde uit te zien.
" vraagt om een klein
voorbeeldje, al is het maar dat voor iemand in een trein zijn kopje koffie
stilstaat, terwijl deze voor iemand bij een overweg keihard voorbij komt
snellen. Dat is een totaal andere fysische belevenis.
Jammer dat de tweelingparadox slechts aan de
hand van een diagram wordt geïllustreerd, maar fysisch niet wordt verklaard. Eén
van de zusjes (schrijver heeft een voorkeur voor dames in het fysische
experiment) die zich met bijna lichtsnelheid voortbeweegt, keert bliksemsnel om!
En wordt van een stuk tijd beroofd! Ja, ja!
(Dat is helemaal niet nodig, zie de verklaring van de tweelingparadox door
Einstein zelf. En verder is de"tijdroof" ook te verklaren
met de versnellingen die het meisje ondergaat.)
Henk Dorrestijn 2010
Terug
